Çocuk ortopedisinin önemli hastalıklarından biridir. Perthes hastalığının gelişimi, uyluğun üst kısmındaki küresel kemik bölgesinde (biz buna femur başı diyoruz) kan akışının geçici olarak durmasıdır. Bu nedenle Perthes hastalığının gelişmesi femur başı nekrozu dediğimiz kemik ölümüne yol açar, bunu nekrotik kemik çıkarılması ve yeni kemik oluşumu izler.
Çocuklarda Perthes Hastalığının Başlangıç Yaşı Kaçtır?
Perthes hastalığı 4-10 yaş arası çocuklarda sık görülen bir hastalıktır. Erkeklerde Perthes hastalığının görülme sıklığı kadınların 4 katıdır. Perthes hastalığı olan çocuklar genellikle çok hareketlidir ve halk arasında asi dediğimiz bir yapıya sahiptir.
Perthes Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Perthes hastaları sıklıkla topallama, kalça ve/veya diz ağrısından şikâyet eder. Hastanın semptomları bazen kötüleşir, bazen de hafifler. Perthes hastalarının muayenesinde eklem hareketi kısıtlıdır ve çocuk eklem hareket ettiğinde ağrıdan şikâyet edebilir.
Hastalık ilerledikçe semptomların şiddeti artar. Perthes hastalığının yaygın belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Kalça ve diz bölgesinde ağrı
- Topallamak
- Bacakların şişmesi
- Bacakların incelmesi
- Kısa bacaklar
- Eklem hareketinde zorluk
Yukarıdaki belirtiler hastalığın en sık görülen belirtileri olsa da görülen belirtiler vakadan vakaya değişiklik göstermektedir. Ayrıca hastalığın seyri sırasında ortaya çıkan belirtiler zaman zaman şiddetlenebilir ve hafifleyebilir. İlerlemiş vakalarda daha ince ve daha kısa bacaklar görülebilir.
Perthes Hastalığının Sonuçları Nelerdir?
Perthes hastalığında femur başı beslenmesinin bozulmasına bağlı olarak nekroz dediğimiz femur kafatasının bir kısmında veya tamamında kemik ölümü görülebilir. Bu nekrotik kemiği emerek (ortadan kaldırarak) vücut yeni kemikler oluşturacaktır. Bu yeniden yapılanma sürecinde kemikler yumuşayıp zayıfladıkça atlama, düşme gibi travmalarda kafatasında kırıklar ve çökmeler görülebilir. Yeniden yapılandırma işlemi sırasında femur başı baskıya maruz kaldığı basınca göre şekillenecektir.
Bu nedenle tedavide amaç femur başını asetabulum dediğimiz kalça eklemi yuvasında tutmaktır. Bu sayede küresel bir yapıda gelişmeyi hedeflemektedir.
Perthes Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Perthes hastalığının kesin nedeni belirsizdir. Hastalığın oluşumunda rol oynayan faktörler üzerine araştırmalar devam etmekte olup, bu hastalığa yakalanma riskini artırdığına inanılan sebeplerden bazıları şu şekildedir.
- Çocukluk döneminde DEHB
- Küçük yapılı vücut
- Koagülopati
- Kemik oluşumunda yer alan kalsiyum ve fosfor gibi minerallerin yetersiz olması
- Hormon dengesizliği
- Kalça burkulmaları ve morluklar gibi yaralanmalar
- Sigara içilen bir ortamda büyümek
- Düşük doğum ağırlığı
- Genetik eğilim
Ayrıca yukarıda sayılan nedenler hastalığın kesin nedeni olmayıp sadece risk faktörü olarak kabul edilen faktörlerdir.
Perthes Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Perthes hastalığında tanı öykü, fizik muayene ve radyografi ile konur. Perthes hastalığının teşhis edilmiş vakalarının çoğunda MRI veya tomografi gerekli değildir. Öte yandan MRG, hastalığın erken evrelerinde tanı sağlayabilir. Radyoloji sonuçları normal ise ve kesinti 1 hafta ile 10 gün arasında geçmezse MR çekilmesi gerekebilir.
Perthes hastalığının klinik seyri, hastanın yaşına ve tutulum derecesine bağlıdır. Genel olarak konuşursak, 6 yaş altı Perthes hastalığının seyri oldukça iyidir. 8 yaşından büyük hastalarda hastalığın seyri daha şiddetlidir. İyileşme sonrası çok sayıda hastada sekel olmamasına rağmen, az sayıda hastada kısa femur başı, klodikasyon ve deformiteler görülür.
Perthes Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Perthes hastalığını tedavi etmenin temel amacı, başın küresel bir yapıya dönüşebilmesi için eklemlerin hareket aralığını korumaktır. Özellikle ağrılı dönemde dinlenmek ve iltihap önleyici ilaçların kullanılması tavsiye edilir. Perthes hastalığının seyri 2-2,5 yıl sürer. Bu süreçte çocukların ekstrem sporlar, yüksek irtifa atlama ve temas sporları yapmalarına engel olmaya çalışın. Ancak çocuğun günlük aktivitelerini kısıtlayacak bir durum söz konusu değildir.