Astım, günümüzde pek çok kişiyi etkileyen kronik bir solunum yolu hastalığıdır. Tedavi edilmediğinde günlük yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürmektedir. Doğru tedavi planı ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınabilen astım, tetikleyici faktörlerden kaçınarak ve doktorların önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanarak semptomlarını yönetebildiğimiz bir hastalıktır.
Astım Hastaları Nelerden Uzak Durmalı?
Astım hastaları, tetikleyici faktörlerden uzak durarak yaşam kalitelerini önemli ölçüde artırabilirler. Bu bağlamda, alerjenlere karşı duyarlı bireylerin ev tozu akarları, polenler, küf sporumları ve hayvan kepeği gibi alerjenlerden uzak durmaları gerekmektedir.
Çevresel irritanlar da astım semptomlarını kötüleştirir. Sigara dumanı, egzoz dumanı ve hava kirliliği gibi irritanlardan mümkün olduğunca uzak durmak önemlidir. Sigara içilen ortamlardan kaçınmak, astım kontrolünde kritik bir adımdır.
Kimyasal maddeler ve kokular da astım ataklarını tetiklemektedir. Parfümler, boya kokuları, temizlik ürünleri ve aerosol spreyler gibi ürünlerin kullanımına dikkat edilmelidir. Bu tür ürünlerle temas etmek zorunda kalındığında maske takmak faydalı olabilir.
Aşırı soğuk veya sıcak hava koşulları ve nem de astım ataklarını tetiklemektedir. Astım hastalarının hava koşullarına dikkat etmeleri ve gerektiğinde önlem almaları önemlidir.
Astım Hastalarına Neler Yasak?
Astım hastalarının kaçınması gereken bazı aktiviteler ve maddeler vardır. Öncelikle sigara içmek veya sigara dumanına maruz kalmak kesinlikle yasaktır. Sigara dumanı, astım semptomlarını kötüleştiren en önemli faktörlerden biridir.
Astım hastalarının aşırı yoğun fiziksel aktivitelerden kaçınmaları önerilir. Ancak bu fiziksel aktivitenin tamamen kesilmesi anlamına gelmez. Uygun egzersiz programları ile astım kontrol altında tutulabilir. Doktorunuzla konuşarak size uygun bir egzersiz planı oluşturabilirsiniz.
Astım hastalarının kaçınması gereken bir diğer önemli faktör ise alerjenlere maruziyettir. Evcil hayvan tüyü, polenler ve ev tozu gibi alerjenlerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
Bazı ilaçlar astım semptomlarını kötüleştirebilir. Aspirin ve diğer nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar bu kategoriye girer. İlaç kullanımında doktor tavsiyesine sıkı sıkıya uyulmalıdır.
Astım Olan Biri Ne Yememeli?
Gıda alerjileri de astım semptomlarını tetikleyebilir; bu nedenle bazı yiyeceklerden kaçınmak önemlidir. Özellikle koruyucu maddeler içeren işlenmiş gıdalar, yapay renklendiriciler ve tatlandırıcılar gibi katkı maddeleri içeren yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
Sodyum oranı yüksek yiyeceklerin tüketimi de astım’a iyi gelmez. Tuzlu gıdaların tüketimi azaltılmalıdır. Ayrıca fast food gibi yağlı yiyeceklerin tüketimi de astım semptomlarını kötüleştirebilir.
Astım hastalarının ayrıca süt ürünleri konusunda da dikkatli olmalarında fayda vardır. Bazı bireylerde süt ürünleri astım semptomlarını tetikleyebilir; ancak bu kişiden kişiye değişkenlik gösterir.
Alkollü içeceklerin tüketimi de astım ataklarını tetikleyebilir. Özellikle şarap ve bira gibi içeceklerde bulunan sülfür dioksit astım semptomlarını kötüleştirebilir.
Astım hastaları için çam kozalağı yazımızı okumanızı tavsiye ederiz;
Toz Astımı Tetiklermi?
Evet, ev tozu akarlarından kaynaklanan toz, astım’ın en yaygın tetikleyicilerinden biridir. Ev tozu akarları küçük canlılardır ve özellikle yatak odası gibi nem seviyesi yüksek alanlarda bulunurlar.
Astım hastalarının ev tozu akarıyla mücadele etmek için düzenli olarak yatak çarşaflarını yıkamaları, halılardan mümkün olduğunca kaçınmaları ve nem seviyesini kontrol altında tutmaları önerilir.
Hava temizleyiciler kullanmak da tozdan kaynaklanan astım ataklarını önlemeye yardımcı olabilir. HEPA filtreleri gibi partikül filtreleriyle donatılmış hava temizleyiciler havadaki alerjen miktarını azaltmaktadır. Düzenli ev temizliği yapmak da toz miktarını azaltarak astım semptomlarının kontrol altında tutulmasına yardımcı olur.
Evde Astım Tetikleyicilerinden Korunma
Astım hastaları için ev ortamındaki tetikleyicilerden korunmak, atakların önlenmesinde kritik bir öneme sahiptir. Evdeki toz akarları, evcil hayvan kepeği, polenler ve küf gibi alerjenler, astım semptomlarını tetikleyebilir. Düzenli olarak evin havalandırılması, yatak ve yastık kılıflarının sık sık değiştirilmesi ve anti-alerjik filtreler kullanılması önerilir.
Evdeki astım tetikleyicilerini azaltmanın bir diğer yolu da nem seviyesinin kontrol altında tutulmasıdır. Yüksek nem oranı, küf ve akarların üremesi için uygun bir ortam oluşturabilir. Bu nedenle nem alıcı cihazlar kullanmak ve banyo gibi nemli alanlarda iyi bir havalandırma sağlamak önemlidir. Sigara dumanı ve kimyasal temizlik ürünleri gibi hava kalitesini bozan etkenlerden kaçınmak da astım kontrolü için hayati önem taşır.
Astımlı Bireyler için Beslenme Önerileri
Astım hastalarının beslenmesi de hastalığın yönetiminde önemli bir rol oynar. Antioksidan açısından zengin besinlerin tüketimi, inflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilir ve astım semptomlarının hafifletilmesine katkı sağlamaktadır. Bu besinler arasında yeşil yapraklı sebzeler, meyveler ve tam tahıllar yer alır. Omega-3 yağ asitleri bakımından zengin balık tüketimi de solunum yollarındaki iltihabı azaltmaktadır.
Beslenme düzeninde yapılabilecek diğer değişiklikler arasında işlenmiş gıdalardan kaçınmak ve süt ürünleri tüketimini azaltmak yer alır. Çünkü bazı bireylerde işlenmiş gıdalar ve süt ürünleri astım semptomlarını kötüleştirebilir. Yeterli hidrasyon da çok önemlidir; su tüketimi solunum sistemini destekler ve mukusun incelmesine yardımcı olur. Astımlı bireylerin beslenme planlarını bir diyetisyenle birlikte oluşturmaları en iyi yaklaşımdır.
Astım İlaçları ve Kullanımı
Astım tedavisinde kullanılan ilaçlar, hastalığın kontrol altında tutulmasında hayati bir rol oynar. Bu ilaçlar genellikle uzun süreli kontrol ilaçları ve kısa süreli rahatlama sağlayan ilaçlar olarak ikiye ayrılır. Uzun süreli kontrol ilaçları her gün belirli bir program dahilinde alınırken, kısa süreli rahatlama sağlayan ilaçlar ise semptomların kötüleştiği anlarda kullanılır. Astım hastalarının ilaçlarını düzenli olarak almaları ve doktor tavsiyelerine uymaları çok önemlidir.
Astım ilaçlarının doğru kullanımı hastalığın yönetiminde kritik bir faktördür. İlaçların etkili olabilmesi için doğru dozajda ve zamanında alınması gerekir. Hastaların ayrıca yan etkiler konusunda bilgilenmeleri ve herhangi bir sorun yaşadıklarında doktorlarına danışmaları önerilir. Astım tedavisinde kişiselleştirilmiş yaklaşımların benimsenmesi, hastalığın daha etkin bir şekilde kontrol altına alınmasına olanak tanır.