İnsanlar arasındaki en büyük iletişim kaynaklarından birisi işitmedir. Konuşma öğrenilmiş bir davranıştır ve ebeveynler fark etmeden çocuklarına konuşma ve anlama eğitimi verirler. Konuşma kabiliyetinin çocuğa kazandırılması için en önemli faktör işitmedir. İşitme kaybının derecesine göre çocuğun konuşması ve kendini ifade etmesi bu durumdan etkilenir.
Ülkemizde işitme problemleri genellikle akraba evliliğinden doğar. Akraba evlilikleri ileri derecede işitme kaybı olan çocukların doğum riskini arttırır. Bu durum konuşmayı ve iletişim kurmayı engeller. Bunun sonucunda çocuk sosyal hayatında duygusal problemler yaşayabilir. Ebeveynler çocukların konuşma ve işitme becerilerini kazanana kadar tetikte olmalıdırlar.
Çocuklarda İşitme Kaybı Nedir?
Çocuklarda doğuştan gelen işitme kaybı yaygın değildir. Bu tür işitme kayıplarının çoğu tedavi edilebilir. Bunlar esas olarak kulak kiri veya kulak efüzyonunun neden olduğu işitme kaybıdır. Bu tür işitme kayıpları her zaman telafi edilebilir. Çocukluk döneminde işitme kaybı telafi edilmeyen çocuklar, özellikle ilkokul çağı gibi bilişsel yeteneklerini en fazla kullanabildikleri dönemde sıkıntı yaşayabilirler.
Çocuğunuzun işitme kaybı problemi olduğundan ve iletişim sorunları yaşadığından şüpheleniyorsanız mutlaka kulak muayenesi ile işitme testi yaptırmalısınız.
Erken teşhis, erken işitme cihazları ve erken özel eğitim, çocukların gelişimi ve sağlığı için çok önemlidir.
Çocuklarda İşitme Kaybı Nedenleri
Genel olarak konuşursak, doğuştan işitme kaybı kalıtsal olabilir. Bebeklerin işitme kaybı dış kulak, iç kulak, orta kulak veya merkezi sinir sistemi ile ilgili olabilir. Dış ve orta kulak sorunları tedavi edilebilir işitme kayıplarıdır. İç kulakta ve merkezi işitme merkezindeki işitme kaybı genellikle geri döndürülemez.
- Genetik aktarım
- Prematüre doğum
- Menenjit
- Sarılık
- Ateşli hastalıklar
- Ototoksik ilaçlar
Çocuklarda işitme kaybının bebeklik döneminde ortaya çıkması yaygındır; dış kulak, orta kulak, iç kulak ve merkezi sinir sisteminden kaynaklanabilir. Özellikle menenjitli çocuklarda kulak muayeneleri aksatılmamalıdır. Bu durumda menenjit sebebiyle iç kulak sıvısı zamanla kemikleşerek işitme kaybına neden olabilir. Bu durumda doktor çocuğu muayene ederken düzenli olarak kulak kanalını kontrol etmelidir.
Çocuklarda İşitme Kaybı Nasıl Anlaşılır?
Bebeklerde işitme kaybının anlaşılması için en büyük etken, bebeğin duyduğu seslere karşı hiçbir tepki vermemesidir. Bebeğin üç aydan sonra seslere karşı tepki vermesi, yüksek seslere karşı uyanıp ağlaması beklenir. Yüksek sesin olduğu bir bölgeye ne tepki veriyor, bu sesi algılayabiliyor mu? Gibi sorulara cevap bulunmalıdır. Bebeklerde işitme kaybı belirtileri;
Söylenenleri dinlemiyorsa ve tepkisiz kalıyorsa, insan sesini algılayamıyorsa, konuşma becerileri konusunda geri kaldıysa, kelimeleri ağzından çıkaramıyor; son olarak iki ayrı sesi ayırt edemiyorsa çocuğunuz işitme kaybı riski taşıyor olabilir.
Bir yaşındaki bir bebeğin artık birkaç kelimeden oluşan “Buraya Gel, Otur, Git, Ye.” gibi komutları algılıyor olması gerekir. Bu gelişim sürecinde tuhaf giden bir şeyler varsa işitme testi yapılması önemlidir.
Çocuklarda İşitme Kaybı Tedavisi
Bebeklerde işitme kaybı, dış kulakta bölgesinde kir oluşumuna veya orta kulakta sıvı birikmesi nedeniyle de gelişebilir. Bu nedenlerden kaynaklanan işitme kaybı, doktorun önereceği ilaçlarla tedavi edilebilir. Ancak kalıcı iç kulak işitme kaybı tespit edilirse bir an önce işitme cihazı kullanılması gerekir.
Bebeğin üçüncü ayından önce işitme kaybının net teşhisini yapıldıysa, cihazı takıp bebeğin zihinsel gelişimi için çok önemli olan işitme ve dil eğitimine 6 aydan önce başlanmalıdır. İşitme kaybı çok ileri boyutlara ulaştıysa bir yaş civarındaki bebeklere koklear implant uygulaması yapabilir.
Koklear implant bir tür işitme cihazıdır. Ancak iç kısımları cerrahi olarak kulağa yerleştirilir. İleri derecede işitme kaybı olan çocuklara normal dil ve konuşma gelişimini sağlamak için koklear implant tedavisi uygulanır. Bu nedenle çocuk yaşıtları ile birlikte normal bir okulda eğitim görebilir.